گل و گیاه آپارتمانی(ساکولنت ها )

وقتشه از ساکولنت بدانیم!

ساکولنت چیست؟

ساکولنت به هر گیاهی که دارای اندام های گوشتی ، سفت و ذخیره کننده ی آب است ، اطلاق می گردد. ساکولنت ها آب را در برگها ، ساقه ها و ریشه های خود ذخیره می کنند.

ساکولنت ها خود را با شرایط آب و هوایی خشک و لم یزرع در سرتاسر جهان، از آفریقا تا صحرای آمریکا، وفق داده اند و همین سازگاری باعث شده که بتوانیم انواع ساکیولنت ها را که دارای برگهای پهن، گلهای سفت و برگهای اشکی یا ستونی هستند در منزل پرورش دهیم. گروهی از ساکیولنت ها مانند آلوئه ها به خوبی شناخته شده اند در حالیکه برخی ازآنها ناشناخته اند.کاکتوس ها زیر مجموعه ای از ساکولنت ها هستند.

اگر می خواهید دیش گاردن ( باغچه های کوچک بشقابی) درست کنید ، ساکولنت ها گزینه ی فوق العاده مناسبی برای اینکار هستند.

اصولا ساکولنت ها به دو دلیل عمده در بین افراد محبوبیت دارند:

v    اولا زیبا هستند

v    ثانیا گیاهان  نسبتا مقاوم و همیشه سبزی هستند

جهت رشد بهتر گونه هایی که دارای برگهای گوشتی هستند سعی کنید خاک گلدان را نمناک نگه دارید و به انها کم آبی ندهید. ساکیولنت ها آب اضافی را در برگها ، ریشه ها و ساقه های خود ذخیره میکنند تا در طول دوره های گرم و بدون بارش خود را نجات دهند.

اگر افرادی به شما گفته اند که ساکولنت ها و کاکتوس ها خیلی به آب احتیاج ندارند بدانید این افراد در اشتباهند و در حقیقت با این حرف به مرگ گیاه شما دامن زده اند.

مطمئنا آبیاری ساکولنت ها اصول خاصی دارد  یکی از این اصول توجه به فصل است ، در فصل تابستان باید در آبیاری اکثر ساکیولنت ها دست و دلباز تر بود و در طول فصل زمستان موقعی که گیاه به خواب رفته است باید آبیاری را به یکبار در ماه برسانید. اندکی آبیاری در فصل زمستان کمک میکند که ریشه های گیاه از خطر خشکی و مرگ در امان باشند.

دقت داشته باشید که هم کم آبی و هم آبیاری بیش از حد هر دو عواقب خاص خود را دارند. بطوریکه که آبیاری بیش از حد و متعاقب آن پوسیدن گیاه عامل بسیار رایج در خرابی گیاه است.اگر بیش از حد در آبیاری ساکیولنت خود دست و دل بازی به خرج دهید  بافتِ ذخیره سازی آب گیاه پر میشود و به صورت پف کرده در می آید و در نهایت ترک میخورد. پس همیشه مراقب باشید اگر چه ساکولنت بیش از حد آبیاری شده ممکن است در ابتدا چاق و چله و سالم به نظر برسد اما ممکن است سیستم ریشه در زیر خاک دچار پوسیدگی شود و موجب مرگ گیاه شود. چون اگر خاک را خیلی نمناک نگه دارید به ریشه هوا نمیرسد و ریشه ها میمیرند و آرام آرام گیاه نرم شده و پوسیده میشود. آنچه که بایددر مورد نگهداری ساکولنت ها بدانید

حال چگونه تشخیص دهیم گیاه دچار آبیاری بیش از حد شده؟

طبق نظریه ی متخصصان علم باغبانی

Debbi shaughnessy of Clemson university  علت اصلی مرگ گیاهان گلدانی ،آبیاری بیش از حد است. این نظریه بخصوص در مورد ساکیولنت ها صادق است.

معمولا میتوان ساکولنتی را که بیش از حد آبیاری شده از روی برگها و ساقه های پف کرده اش تشخیص داد.ساکیولنت هایی که بیش از حد آبیاری شده باشند نرم و رنگ پریده میشوند و ممکن است رنگ برگها زرد یا سفید شود و یا اینکه برگها رنگ اصلی خود را از دست بدهند.

اگر میبینید ساکولنت شما ظاهر ناسالمی دارد ابتدا آبیاری را کاهش دهید و ببینید گیاه چه واکنشی نشان میدهد وقتی ریشه ها از رطوبت زیاد خاک میمیرند گیاه طوری خود را نشان میدهد که انگار به آب احتیاج دارد مثلا برگها چروکیده و شل میشوند و گیاه رشد جدیدی نمیکند این علائم میتواند از نشانه های فساد ریشه باشد. در حقیقت گیاه به آب احتیاج دارد (چون برگها چروک شده اند) ولی ریشه ی زنده ای ندارد که بتواند آب را جذب کند و به برگها برسد. در این شرایط (با توجه به فصل) میتوانید به آرامی گیاه را از گلدان درآورده و سلامت ریشه ها را بررسی کنید ، اگر ریشه ها زنده هستند و خاک هم خشک است معلوم است گیاه به آب احتیاج دارد و گیاه باید بعد از آبیاری واکنش نشان دهد ولی اگر ریشه ها مرده اند ( قهوه ای و پوسیده شدند) و خاک هم خیس هست گیاه شما در خطر است!

درمان ساکولنت هایی که دچار عارضه ی پرآبی شده اند !

در پاره ای از موارد ساکولنت ها میتوانند در این شرایط خود را ترمیم کنند  اگرریشه های مرده و پوسیده را به آرامی از گیاه جدا کنید و گیاه را در خاک خشک بکارید ممکن است گیاه خود را ترمیم کند( البته بستگی به عمق پوسیدگی ریشه دارد)

اگر پوسیدگی به ساقه ی ساکولنت شما حمله کرده و ریشه ها و نواحی حساس گیاه را درگیر کرده است در صورتیکه پوسیدگی خیلی پیشرفته نباشد شما میتوانید ساقه ی پوسیده شده را از گیاه جدا کنید برای جداسازی ساقه ی پوسیده شده حتما از یک چاقوی تیز آغشته به الکل استفاده کنید و آنقدر بخش پوسیده شده را بردارید تا جایی که به بخش تمیز و سفید گیاه برسید ، گیاه درمان شده را در مکانی که دارای نور روشن ( نه آفتاب مستقیم) و گردش هوای مناسبی هست نگهداری کنید . اجازه دهید زخمها التیام پیدا کنند و سپس گیاه را به منظور ریشه زایی مجدد در یک ترکیب خاک با زه کشی مناسب بکارید .همه ی مواد آلوده را دوربریزید و ابزار و محیط کار خود را ضدعفونی کنید.

متاسفانه در برخی از موارد عمق پوسیدگی زیاد است و بخشهای داخلی و حساس گیاه را درگیر کرده است در این مواقع چاره ای نیست جز اینکه گیاه را دور بیاندازید! و از جسد آن در تهیه ی کمپوست استفاده کنید! همان طور که آبیاری بیش از حد خطراتی را برای گیاه در پی دارد نقطه ی مقابل آن یعنی کم آبی هم برای گیاه دردسرساز است! زیرا ساکولنت ها ترجیح میدهند در طول فصل رشدشان ( اکثرا در بهار و تابستان) به خوبی آبیاری شوند. و آبیاری کم در این زمانها در ابتدا رشد گیاه را متوقف خواهد کرد و سپس برگها شروع به ریزش میکنند. در ادامه ممکن است خال ها و لکه های قهوه ای رنگ روی سطح برگها پیشرفت کنند.

نحوه ی ترکیب خاک برای ساکیولنت ها :

ساکولنت های گلدانی مثل کالانکوئه به آسانی در هر نوع خاکی رشد میکند البته به شرط آنکه خاک زه کشی خوبی داشته باشد میتوان با اضافه کردن شن و پرلیت به خاک زه کشی را افزایش داد .

نیازهای تغذیه ای ساکولنت ها تقریبا شبیه کاکتوس هاست اما ساکیولنت ها در مقایسه با کاکتوس ها نسبت به آبیاری بیشتر و PH های پایین تر تحمل بیشتری دارند.

اکثر ساکولنت ها میتوانند در هوای آزاد ( خارج از گلدان) رشد کنند اما وقتی قرار است ساکولنت ها در گلدان کاشته شوند مهم است که شما از دستورالعمل خاک مخصوص گلدان پیروی کنید که  دارای زه کشی مناسب ، گستره ی PH مناسب و هم چنین مواد غذایی مناسبی باشد .شما میتوانید از خاک آماده ی تجاری استفاده کنید و یا اینکه خاک را خودتان بسازید .

برای ساخت خاک به مواد زیر احتیاج دارید:

•  بیلچه ی باغبانی

•  سطل

•  شن- گرانیت خورد شده

•  کمپوست کهنه یا خاک باغچه ی ارگانیک

•  پرلیت

•  آب

•  کود ورمی( اختیاری)

برای تهیه ی خاک میتوانید مقادیر مساوی کمپوست یا پیت ماس ، شن درشت باغبانی یا سایر مواد شندار مثل سنگ پا ، پرلیت یا سنگهای آتش فشانی خورد شده را در یک سطل ریخته و با بیلچه ی باغبانی مخلوط کنید . برای کمپوست میتوانید از کیسه های کمپوست تجاری یا کمپوست خانگی که از ته مانده ی غذاهای آشپزخانه ، ضایعات باغچه یا کود کشاورزی که بخوبی کهنه شده اند استفاده کنید .

اگر میخواهید ترکیب خاک گلدانی غنی تری داشته باشید میتوانید کود ورمی هم به ترکیب فوق اضافه کنید .

بعد از مخلوط کردن مواد فوق یک مشت از ترکیب آماده شده را بردارید ، آن را با مقداری آب خیس کنید و در دستتان فشار دهید تا گلوله شود. وقتی که مشتتان را باز کردید خاک نباید بهم فشرده باشد و ذرات ترکیب مورد نظر نباید بهم بچسبند اگر بهم چسبیده بودند کمی بیشتر شن و پرلیت اضافه کنید و دوباره خاک را تست کنید تا وقتی که مخلوط خاک شما با باز کردن مشت از هم فروبپاشد و ذرات مخلوط از هم جدا شوند.

هرگز مقادیر خاکبرگ  بیشتر از خاک نباشد زیرا خاک را به مقدار زیادی اسیدی میکند که اکثر ساکولنت ها بجز کریسمس و ارکیده این شرایط را دوست ندارند. البته خود کریسمس و ارکیده هم یک گستره ی اسیدیته ی خاص را می پسندند. هرگز از خاک باغچه به تنهایی استفاده نکنید.

ساکیولنت ها را در گلدانی بکارید که ریشه تنها حدود ۵/۲ سانتی متر فضای اضافی داشته باشد تا با این کار به خشک شدن سریعتر خاک کمک کرده باشید.

وقتی ساکیولنت ها را در گلدان کاشتید سطح خاک را کمی فشار دهید و قدری آب استفاده کنید تا اطراف ریشه ها نمناک شود دقت کنید که فشار بیش از حد به سطح خاک ممکن است به ریشه های حساس گیاه صدمه بزند و ترمیم و بازسازی گیاه  دچار مشکل شود.

نور مورد نیاز ساکیولنت ها:

ساکیولنت ها نور روشن را ترجیح میدهند مانند پنجره های جنوبی . شما میتوانید با مشاهده ی برگهای ساکولنت ها متوجه شوید آیا نور دریافتی کافی است یا خیر؟

دقت داشته باشید که بعضی از گونه ها هنگامیکه به طور ناگهانی در معرض نور خورشید قرار بگیرند دچار سوختگی سطحی میشوند و رنگ برگها به سمت قهوه ای یا سفید گرایش پیدا میکند و سطح بیرونی گیاه سفید رنگ میشود هم چنین بافت گیاه نرم میشود و گیاه رو به خراب شدن پیش میرود.

اما اگر ساکولنت شما به مدت طولانی  هم در مکان کم نور قرار بگیرد با باریک شدن ساقه و زیاد شدن فاصله ی برگها به صورت کشیده رشد میکند که این شرایط تحت نام اتوله شدن شناخته میشوند.

راه حل آن فراهم کردن شرایط نوری بهتر برای گیاه ،عادت دادن تدریجی گیاه به مکان پر نور و هرس کردن آ ن قسمت از گیاه که دچار کم نوری شده تا گیاه به شکل اصلی خود برگردد.

ساکیولنت ها بسته به نوع واریته ی خود هر کدام نیاز نوری متفاوتی دارند برخی به نور آفتاب کامل و برخی به نور فیلتر شده احتیاج دارند. و تعدادی اصلا به نور کامل احتیاج  ندارند و به نور روشن ملایم بسنده میکنند مثلا ساکیولنتی مانند آلوئه ورا سایه روشن را تحمل میکند.

دقت داشته باشید برخی ساکیولنت ها در تمام طول سال نیاز نوری بالایی دارند و باید نور خورشید را به طور کامل دریافت کنند البته نور باید به تمام بدنه ی گیاه برسد  نه این که فقط به یک طرف گیاه نور بتابد.

اگر ساکولنت ها نور مورد نیاز خود را دریافت نکنند رشد خوبی نخواهند داشت سرحال نخواهند بود و به احتمال قوی گل هم نخواد داد.